ADB: "Cənubi Qafqazda KOB-ların payının azalması fonunda iri şirkətlərin kreditləşdirilmə payı artır"

Azərbaycan və Ermənistan kimi bəzi ölkələrdə kiçik və orta biznesin (KOS) kreditləşdirilmə payı tədricən azalıb ki, bu da iri şirkətlərə verilən kreditlərin məbləğinin artması ilə üst-üstə düşüb.

"Report"un məlumatına görə, bunu Asiya İnkişaf Bankının (ADB) baş iqtisadçısı Şiqehiro Şinozaki (Shigehiro Shinozaki) Bakıda keçirilən "Asiya Kiçik və Orta Sahibkarlıq Monitorinqi 2025"in təqdimat seminarında bildirib.

"Kiçik və orta müəssisələr inkişaf etməkdə olan Asiya və Sakit okean regionunda bazarı formalaşdırsa da, onun həcmi çox kiçik qalıb və ümumi bank kreditləşməsinin orta hesabla 16,9 %-ni təşkil edib ki, bu da milli ÜDM-in 10,7 %-nə bərabərdir. KOB kreditlərinin orta hesabla 53 %-i xidmət, sənaye və kənd təsərrüfatı sektorlarının payına düşüb", - Ş.Şinozaki qeyd edib.

Onun sözlərinə görə, Cənub-Şərqi Asiya ölkələrinin əksəriyyəti bu modeli izləyir.

"Lakin sektorlar üzrə bölgü region və konkret ölkədən asılı olaraq kəskin şəkildə fərqlənir. Məsələn, Cənubi Asiyada KOB kreditlərinin təxminən 40 %-i sənayenin payına düşür. KOB-lara ayrılan kreditlərin əhəmiyyətli hissəsi Tacikistan, Solomon Adaları və Qırğızıstan kimi ölkələrdə kənd təsərrüfatı müəssisələrinə yönəldilib. Beləliklə, KOB kreditlərinin ümumi bank kreditlərində və milli ÜDM-də payı son dərəcə dəyişir. Bu, xarici şoklara məruz qalma səviyyəsindən, həmçinin hökumətin müvafiq tədbirlərindən asılıdır", - iqtisadçı vurğulayıb.

Ş.Şinozaki qeyd edib ki, 2020-2024-cü illərdə KOB kreditlərinin ümumi bank kreditlərində orta payı 12 ölkədə azalıb, 8 ölkədə isə artıb.

"Məsələn, Qafqazda və Mərkəzi Asiyada ümumi iqlim böhranları, çox güman ki, artım və dövlət dəstəyi ilə şərtlənən iqtisadi uyğunlaşma ilə bağlı olub. Beləliklə, şərti olaraq iki istiqaməti ayırmaq olar. Azərbaycan və Ermənistan kimi bəzi ölkələrdə KOB kreditlərinin payı tədricən azalıb ki, bu da iri şirkətlərin kreditləşdirilmə payının artması ilə üst-üstə düşüb. Digər ölkələrdə, məsələn Özbəkistanda, əksinə, KOB kreditlərinin payı yeni yaradılan Biznesin İnkişafı Bankı vasitəsilə dövlət maliyyə dəstəyinin gücləndirilməsi sayəsində artıb", - iqtisadçı əlavə edib.

Onun sözlərinə görə, KOB-ların problemli kreditlərinin payı pandemiyadan sonra 2023-cü ilə qədər azalıb, lakin 2024-cü ildə bütün regionda KOB-lara ayrılan kreditlərin məbləğində artım olduqca, yenidən artmağa başlayıb.

"Beləliklə, KOB-ların problemli kreditlərinin ümumi KOB kreditlərinə nisbəti 2020-ci ildə pandemiya zamanı 8,7 %-ə qədər yüksəldikdən sonra azalıb, 2023-cü ildə 7 % səviyyəsində sabitləşib, 2024-cü ildə isə yenidən 7,6 %-ə qədər artıb. Ümumilikdə, KOB-ların problemli kreditlərinin payı Qafqaz və Mərkəzi Asiyada azalmağa davam edib, lakin Cənubi Asiyada, eləcə də Cənub-Şərqi Asiya və Sakit okean regionunda artıb. Beləliklə, regionlar üzrə fərqli tendensiyalar müşahidə olunur", - Ş.Şinozaki vurğulayıb.